تسهیلات قرض الحسنه نوعی عقد از عقود بانکداری اسلامی است که در آن بانک وام و تسهیلات را با هدف و نیت خیرخواهانه و خداپسندانه برای رفع نیازهای فرد قرض گیرنده میدهد و نیت سودآوری و کسب منفعت ندارد. با توجه به این مسئله بانکها و موسسات مالی و اعتباری اعطای تسهیلات قرض الحسنه طبق قوانین بانکداری اسلامی درصد اندکی بابت کارمزد دریافت میکنند و آن را برای امر ازدواج، درمان بیماری، کمک برای خرید یا ساخت مسکن و سایر احتیاجات ضروری به فرد قرض گیرنده اعطا میکنند. بر طبق طرح جدید مجلس شورای اسلامی با عنوان بانکداری اسلامی باید شرایط پرداخت تسهیلات قرض الحسنه به افراد قرض گیرنده و نیازمند تسهیل و آسان شود و فورا پرداختی صورت گیرد.
بانکداری اسلامی نوعی از بانکداری است که در آن برای اعطای وام و تسهیلات تاکید بر بدون ربا بودن شده است. به همین دلیل است که بانکداری به دو نوع ربوی (بانکداری غربی) و غیر ربوی (بانکداری اسلامی) تقسیم بندی شده است. اما آن چیزی که به عنوان بانکداری اسلامی در کشور ما رواج دارد، روشی بین بانکداری متعارف و بانکداری اسلامی است چرا که تغییر ساختاری و اجرای تمام و کمال بانکداری اسلامی در کشور هزینه بر و زمانبر است. برای برقراری کامل سیستم بانکداری بدون ربا باید ثروت و درآمد به طور عادلانه بین تمامی مردم جامعه توزیع شود و عدالت اقتصادی و اجتماعی مستقر شود. مضاربه (بازرگانی داخلی – صادراتی – وارداتی)، مشارکت مدنی (بازرگانی – تولیدی – صادراتی – مسکن و ساختمان)، فروش اقساطی (مواد اولیه – ماشین آلات – مسکن)، سلف، اجاره به شرط تملیک، قرض الحسنه (ازدواج – تعمیر و تامین مسکن – کمک هزینه درمان – کمک هزینه تحصیلی) و جعاله از انواع عقود بانکداری اسلامی است که دریافت هر کدام از هر بانک شرایط و ضوابط خاص خود را دارد. برای دریافت تسهیلات قرض الحسنه فرد تقاضا دهنده نباید بدهی بانکی داشته باشد به همین دلیل اعتبارسنجی مشتریان بانک توسط موسسات و آژانسهای اعتبارسنجی اهمیت زیادی دارد. بازپرداخت تسهیلات قرض الحسنه حداکثر 3 سال و به صورت پرداخت اقساط ماهیانه است و حداکثر کارمزد دریافتی باید تا 4 درصد باشد. در صورت تاخیر در پرداخت اقساط نرخ جریمه تاخیر 12 درصد خواهد بود که محاسبه شده و اخذ خواهد شد.
اعتبارسنجی برای اعطای تسهیلات قرض الحسنه
بانکها و موسسات مالی و اعتباری اعطای تسهیلات قرض الحسنه میتوانند برای اعتبارسنجی مشتریان خود از آژانسها و شرکتهای اعتبارسنجی و تعیین رتبه بندی اعتباری استفاده کنند. آژانسها و شرکتهای اعتبارسنجی و تعیین رتبه بندی اعتباری از طریق روشها و تکنیکهای خاص خود اعتبارسنجی مشتریان بانک را انجام میدهند. با کمک سامانه و نرم افزار اعتبارسنجی مشتریان میتوان فهمید که هر مشتری از نظر اعتباری و تعداد چک برگشتی و وضعیت پرداخت اقساط در چه موقعیت و جایگاهی قرار دارد. بانکها با دادن اطلاعات و دادههای اعتباری مشتریان خود به این آژانسها میتوانند اعتبارسنجی و تعیین رتبه بندی اعتباری مشتریان خود را دریافت کنند و با توجه به این اطلاعات دریافتی برای پرداخت وام و تسهیلات قرض الحسنه مشتریان خود را اولویت بندی و برای آنها تصمیم گیری کنند.